يكسان بودن خواب و بيدارى امام معصوم

قرآن عينى و انسان كامل معصوم عليه السلام مانند قرآن علمى با ستون نورى ميان خود و خداوند سبحان نورانى شده ، آن چه را ديگران نمى بينند، با چشمى مى بيند كه شبيه چشم ديگران نيست ، در حالى كه شيطان را نيز بهره اى در آن نيست . چنين چشمى غافل و جاهل نمى گردد و چرت و خواب او را فرا نمى گيرد؛ نه ذاتا و اصالتا، و نه عرضى و تبعى . چون اين چشم نورانى مظهر خداوندى است كه خواب و چرت ذاتا در او راه ندارد.از اين رو، خواب و بيدارى امام معصوم عليه السلام يكسان است ، چنانكه حضرت رضا عليه السلام به حسن بن على بن بنت الياس ابتداء بدون مقدمه مى فرمايد: شب گذشته پدرم نزد من بود؛ ان اءبى كان عندى البارحة . حسن بن على پرسيد: پدرتان ! حضرت فرمود: آرى ، پدرم . دوباره پرسيد: پدرتان ! حضرت پاسخ دادند: آرى ، پدرم . براى بار سوم سؤ ال كرد: پدرتان ! حضرت فرمودند: امام صادق عليه السلام در خواب نزد پدرم مى آمد و مى فرمود: پسرم چنين و چنان كن ؛ فى المنام ، ان جعفرا عليه السلام كان يجى ء الى اءبى فيقول : يا بنى افعل كذا، يا بنى افعل كذا .حسن بن على مى گويد: پس از اين ماجرا، خدمت رضا عليه السلام شرفياب شدم و ايشان فرمودند: اى حسن ، به درستى كه خواب و بيدارى ما يكسان است ؛يا حسن ان منامنا و يقظتنا واحدة . ⁽⁹⁹⁾سر مطلب در اين است كه آن ستون نورى ، به واسطه ى كسى استوار گرديده كه خود نور آسمان ها و زمين است و نيز آن ستون با كسى ارتباط دارد كه به اندازه ى مثقال ذره اى در آسمان و زمين از علمش پوشيده نيست و به كسى متصل است كه فراموش كار نيست ، آن ستون به كسى نسبت دارد كه چرت و خواب او را فرا نمى گيرد؛ چنان كه قرآن علمى نيز چنين است ، با آن كه موجودى ممكن و افاضه اى است از سوى خداى بزرگ .پس اگر اين ستون نورى پيراسته از پليدى جهل و چرك غفلت و امثال آن ، پشتيبان و ياور امام معصوم عليه السلام باشد، نبايد ميان خواب و بيدارى انسان كامل معصوم تفاوتى باشد. چشم ظاهرى او مى خوابد، ولى چشم باطنى ايشان كه شبيه چشمان مردم نيست ، به خواب نمى رود و اين همان اصلى است كه بسيارى از فروع بحث پيشين بر آن استوار است .برخى از اين فروع ، فرموده ى حضرت رضا عليه السلام به دانشمندان و متكلمان كوفه است كه نزد ايشان حاضر بودند؛ مى خواهم از نفس خود بهره اى به شما برسانم چنان كه براى اهل بصره چنين كردم ، به درستى كه خداوند مرا به هر كتابى كه فرو فرستاده ، آگاه ساخته است ؛ انى اءريد اءن اءجعل لكم حظا من نفسى ، كما جعلت لاءهل البصرة و ان الله قد اءعلمنى بكل كتاب اءنزله ... . ⁽¹⁰⁰⁾